Unitatean zehar erabiliko ditugun agiriak

5._erregimen_zaharraren_krisia_laburpenak_lomce.pdf |
![]()
![]()
![]()
![]()
|
![]()
![]()
![]()
|
KONTZEPTU MAPA BATZUK
![]()
![]()
|
![]()
![]()
|
![]()
![]()
|
EDUKIAK ERREPASATZEKO ETA OSATZEKO ARIKETAK
![]()
![]()
![]()
|
![]()
![]()
|
Aurkezpen bat
Borboi erregeen abdikazioak
Aranjuezeko ABDIKAZIOA 1808-03
Baionako ABDIKAZIOAK 1808-05
Abdikazioaren testua
Arazoari buruzko iritzia: “Karlos IV.ak tronua laga zion Napoleoni; Fernandok Asturiaseko Printzegoa, eta horrekin batera koroa, eta haren anaiek euren titulu eta ohoreak. Hitz batean: errege familiak ahari taldea ematen den bezala eman zizkion basailuak Napoleoni. Ez zuten gogor egiteko adorerik izan, ezta ihes egiteko ere, Mahoneko dukeak proposatu bezala, eta saldutako subditoak, goseak eta egarriak jota, beroak eta hotzak hilik, aterperik eta estalperik gabe, azken odol tantaraino saiatzen ziren bitartean, eurak erosotasunez bizi ziren Compiègne eta Valençayko jauregietan (…) Handik gutxira zorionak emango zizkioten Napoleoni haren soldaduek espainiarren aurkako borrokan lortutako arrakastengatik (…) borroka euren aldekoa izanda!”
Rodriguez_Solís, E.:Los guerrilleros de 1808
Gazetatik (Wikipediatik jasoa)
He tenido a bien dar a mis amados vasallos la última prueba de mi paternal amor. Su felicidad, la tranquilidad, prosperidad, conservación e integridad de los dominios que la divina providencia tenía puestos bajo mi Gobierno, han sido durante mi reinado los únicos objetos de mis constantes desvelos. Cuantas providencias y medidas se han tomado desde mi exaltación al trono de mis augustos mayores, todas se han dirigido a tan justo fin, y no han podido dirigirse a otro. Hoy, en las extraordinarias circunstancias en que se me ha puesto y me veo, mi conciencia, mi honor y el buen nombre que debo dejar a la posteridad, exigen imperiosamente de mí que el último acto de mi Soberanía únicamente se encamine al expresado fin, a saber, a la tranquilidad, prosperidad, seguridad e integridad de la monarquía de cuyo trono me separo, a la mayor felicidad de mis vasallos de ambos hemisferios.
Así pues, por un tratado firmado y ratificado, he cedido a mi aliado y caro amigo el Emperador de los franceses todos mis derechos sobre España e Indias; habiendo pactado que la corona de las Españas e Indias ha de ser siempre independiente e íntegra, cual ha sido y estado bajo mi soberanía, y también que nuestra sagrada religión ha de ser no solamente la dominante en España, sino también la única que ha de observarse en todos los dominios de esta monarquía. Tendréislo entendido y así lo comunicaréis a los demás consejos, a los tribunales del reino, jefes de las provincias tanto militares como civiles y eclesiásticas, y a todas las justicias de mis pueblos, a fin de que este último acto de mi soberanía sea notorio a todos en mis dominios de España e Indias, y de que conmováis y concurran a que se lleven a debido efecto las disposiciones de mi caro amigo el emperador Napoleón, dirigidas a conservar la paz, amistad y unión entre Francia y España, evitando desórdenes y movimientos populares, cuyos efectos son siempre el estrago, la desolación de las familias, y la ruina de todos. Dado en Bayona en el palacio imperial llamado del Gobierno a 8 de mayo de 1808. Yo el Rey. Al Gobernador interino de mi consejo de Castilla.
Gazeta de Madrid, viernes 20 de mayo de 1808
- Karlos IV.ak Napoleoni bidalitako gutuna (1808ko martxoa): “Ene anaia jauna: B.M.ak pena handiz entzun du, ziurrenik, Aranjuezeko gertakarien eta horien emaitzen berri (…). Nik, egoerak bultzatuta baizik ez dut uko egin nire semearen alde, armen hotsak eta matxinatutako zaindarien deiadarrek bizia edo heriotza aukeratzeko beharra jakinarazi didatenean (…). Uko egitera behartu ninduten (…).B.M. txit A.ari Aranjuezeko gertakarien aurkako protesta adierazi nahi diot (…).B.M. txit A. eta A.ari bihotzez eta adeitasunez. Karlos”.
- Fernandok Karlosi, Baionan zegoela: “Ene aita eta ene jaun agurgarria: B.M.ari nire maitasun, esanekotasun eta menekotasunaren froga erakusteko (…) uko egiten diot koroari Bere Maiestatearen alde, Bere Maiestateak urte askoan janztea desiraturik (…)”.
- Karlosek Napoleoni, Baionan: “Bere Maiestate Karlos erregeak, bizitza osoan basailuen zoriona beste helbururik izan ez duen honek (…) erabaki du, eta honakoaren bidez erabakia gauzatu, Espainiako eta Indietako tronua Bere Maiestate Napoleon enperadoreari lagatzea, bera baita, gauzak honetara helduta, ordena berriro ezartzeko gai den bakarra; uler bedi lagapena basailuei hurrengo onurak emateko gertatuko dela soilik: 1. Erreinuaren osotasuna zaindu egingo da (…). 2. Erlijio katoliko, apostoliko eta erromatarra izango da Espainiako bakarra (…)”.
Arazoari buruzko iritzia: “Karlos IV.ak tronua laga zion Napoleoni; Fernandok Asturiaseko Printzegoa, eta horrekin batera koroa, eta haren anaiek euren titulu eta ohoreak. Hitz batean: errege familiak ahari taldea ematen den bezala eman zizkion basailuak Napoleoni. Ez zuten gogor egiteko adorerik izan, ezta ihes egiteko ere, Mahoneko dukeak proposatu bezala, eta saldutako subditoak, goseak eta egarriak jota, beroak eta hotzak hilik, aterperik eta estalperik gabe, azken odol tantaraino saiatzen ziren bitartean, eurak erosotasunez bizi ziren Compiègne eta Valençayko jauregietan (…) Handik gutxira zorionak emango zizkioten Napoleoni haren soldaduek espainiarren aurkako borrokan lortutako arrakastengatik (…) borroka euren aldekoa izanda!”
Rodriguez_Solís, E.:Los guerrilleros de 1808
Gazetatik (Wikipediatik jasoa)
He tenido a bien dar a mis amados vasallos la última prueba de mi paternal amor. Su felicidad, la tranquilidad, prosperidad, conservación e integridad de los dominios que la divina providencia tenía puestos bajo mi Gobierno, han sido durante mi reinado los únicos objetos de mis constantes desvelos. Cuantas providencias y medidas se han tomado desde mi exaltación al trono de mis augustos mayores, todas se han dirigido a tan justo fin, y no han podido dirigirse a otro. Hoy, en las extraordinarias circunstancias en que se me ha puesto y me veo, mi conciencia, mi honor y el buen nombre que debo dejar a la posteridad, exigen imperiosamente de mí que el último acto de mi Soberanía únicamente se encamine al expresado fin, a saber, a la tranquilidad, prosperidad, seguridad e integridad de la monarquía de cuyo trono me separo, a la mayor felicidad de mis vasallos de ambos hemisferios.
Así pues, por un tratado firmado y ratificado, he cedido a mi aliado y caro amigo el Emperador de los franceses todos mis derechos sobre España e Indias; habiendo pactado que la corona de las Españas e Indias ha de ser siempre independiente e íntegra, cual ha sido y estado bajo mi soberanía, y también que nuestra sagrada religión ha de ser no solamente la dominante en España, sino también la única que ha de observarse en todos los dominios de esta monarquía. Tendréislo entendido y así lo comunicaréis a los demás consejos, a los tribunales del reino, jefes de las provincias tanto militares como civiles y eclesiásticas, y a todas las justicias de mis pueblos, a fin de que este último acto de mi soberanía sea notorio a todos en mis dominios de España e Indias, y de que conmováis y concurran a que se lleven a debido efecto las disposiciones de mi caro amigo el emperador Napoleón, dirigidas a conservar la paz, amistad y unión entre Francia y España, evitando desórdenes y movimientos populares, cuyos efectos son siempre el estrago, la desolación de las familias, y la ruina de todos. Dado en Bayona en el palacio imperial llamado del Gobierno a 8 de mayo de 1808. Yo el Rey. Al Gobernador interino de mi consejo de Castilla.
Gazeta de Madrid, viernes 20 de mayo de 1808
Baionan Karlos V.aren abdikazioaren iruzkina
KOKAPENA :
Sailkapena Iturri zuzenak, Gazetakoak eta izaera legala. Abdikazioa. Errege ezberdinek sinatua
Testuingurua: Urruna. Erregeak eta Frantziarekiko harremana XVIII.eko famili itunak. Abdikazioak forma juridikoa
Hurbila. Frantziako iraultza. Konbentzio gerra 1793-95 (Basileako bakea) eta ondorengo San Ildefonsoko itunak 1797, 1800. Trafalgarreko itsas armadaren porrota. Godoyren planak eta akordioa Napoleonekin. Fontainebleuko ituna 1807 (bidea utzi tropei Espainia zeharkatzeko Portugalen kontra) . Aranjuezeko matxinadak. 1808-3 (familia arteko desadostasunak)
WEB TESTUA
Aurrenekoan: - Aranjuezeko matxinada eta abdikazioa (goiko dokumentu originala)
- Karlosek laguntza eskatu Napoleoni
Bigarrenean: - Baionan izanda Fernandok itzuli koroa aitari
Hirugarrenean: - Karlosek koroa Napoleonen esku utzi
IRUZKINA
Liburuan: Baionan 1808-05-8. Espainian argitaratu 1808-5-20
- Errege berria Josef I
- Independentzia gerra. Bertan frantsestuek onarpena eta inoiz ez abertzaleek (Gazetako dok). Gerra hasia da, gogoan izan Maiatzak hiruko fusilamentuak Goyarena (BERTAN arte lanaren inguruko iruzkin interesgarria ikusgai duzue), eta frantsesen errepresioa (klasean ikusitako agiria)
Sailkapena Iturri zuzenak, Gazetakoak eta izaera legala. Abdikazioa. Errege ezberdinek sinatua
Testuingurua: Urruna. Erregeak eta Frantziarekiko harremana XVIII.eko famili itunak. Abdikazioak forma juridikoa
Hurbila. Frantziako iraultza. Konbentzio gerra 1793-95 (Basileako bakea) eta ondorengo San Ildefonsoko itunak 1797, 1800. Trafalgarreko itsas armadaren porrota. Godoyren planak eta akordioa Napoleonekin. Fontainebleuko ituna 1807 (bidea utzi tropei Espainia zeharkatzeko Portugalen kontra) . Aranjuezeko matxinadak. 1808-3 (familia arteko desadostasunak)
WEB TESTUA
Aurrenekoan: - Aranjuezeko matxinada eta abdikazioa (goiko dokumentu originala)
- Karlosek laguntza eskatu Napoleoni
Bigarrenean: - Baionan izanda Fernandok itzuli koroa aitari
Hirugarrenean: - Karlosek koroa Napoleonen esku utzi
IRUZKINA
Liburuan: Baionan 1808-05-8. Espainian argitaratu 1808-5-20
- Basailuen mesedetan egin.
- Familia desadostasunak (Aranjuezeko matxinadatik. Bere isla ere espainolengan)
- Espainiakoa eta Indietako tronuen eskubideak. Napoleoni
- 1Erreinua bere osotasunean (Espainia eta Indiak), mugak mantenduz (ez Frantziaren barnean)
- 2 Erlijio katolikoa mantendu ez protestante ez fedegabe (Elizak duen boterea) gero frantsestuen artean.
- 5 ordain gisa 30 miloi erreal, gerora ere alargunari
- 6 eta gainontzeko familia kideei (infanteak) frankotan (Frantzian bahituak daude eta)
- 9 Uko edo abdikatu enperadorearen esku
- Errege berria Josef I
- Independentzia gerra. Bertan frantsestuek onarpena eta inoiz ez abertzaleek (Gazetako dok). Gerra hasia da, gogoan izan Maiatzak hiruko fusilamentuak Goyarena (BERTAN arte lanaren inguruko iruzkin interesgarria ikusgai duzue), eta frantsesen errepresioa (klasean ikusitako agiria)
INDEPENDENTZIA GERRA
Independentzia gerrako maparen iruzkina
Independentziako gerraren mapa
KOKAPENA:
Gerran hiru fase nagusi bereizten dira:
Ekonomikoki arras txarra Espainiarako, gastuak direla eta azpi egituren suntsiketengatik. Giza galerak miloi erdi ingurukoak. EH gogorki pairatu ziren gerraren eraginak, etengabe armada ezberdinak leku batetik bertzera (bortxaketak, lapurketak, suntsipenak, aziendak konfiskatu ...) Ondarearen galera (hº-artistikoa).
Antzin Erregimeneko krisia areagotu. Nazioak erregerik gabe funtzionatu. Juntak eta Gorteak: Cadizeko konstituzioa.
Botere hutsuneak Amerikako kolonien emantzipazioa edo independentzia azkartuko du.
Hala ere Fernando VII. Itzultzean Absolutismoa berrezarriko du.
KOKAPENA:
- bigarren mailako iturria. Mapa hª
Iberiar Penintsula 1808-1814 bitartean
- Testu inguru Hª: Fontainebleuko
ituna 1807; Esp eta Fra arteko harremanak XVIII. Mendeko famili
itunak; Basileako bakea eta honen ondorioz San Ildefonsoko itunak
1785 eta 1800. Trafalgarreko gatazka. Aranjuezeko matxinada eta
Baionako Abdikazioak. Maiatzak 2ko fusilamentuak
Gerran hiru fase nagusi bereizten dira:
- Frantses tropen mugimendua
Baionatik Lisboara Fontainebleuko itunaren baimenaz. Madrilen sartu,
gero Kataluniatik ere sartu eta Madrildik Ipar aldera Galiziara eta
Andaluziarantz. Helburua portu handiak kontrolatzea honela ingelesen
lurreratzeak ekiditeko (Cádiz errate baterako inoiz ez hartua).
Gerora Baileneko porrota 1808 eta Zaragoza eta Gironako
erresistentziak erresistentzia antolatzen lagunduko dute.
- 1809tik 1812 hasiera arte.
Frantsesen garaipenak eta ia Espainiako kontrol osoa. 1809 Ocañan
Napoleon berak 200.000 gudariekin etorri. Orokortu gerrillen gerra,
zeinekin frantses tropen desgastea burutu egiten den; ingelesek
lurreratze ezberdinekin (nabigazio nagusigoa zuten) ere lagunduko
dute Frantziako tropak eten gabe mugitzen egon behar izatea.
- 1812-1814. Napoleonek
Errusia inbaditu eta horretarako penintsulan zituen tropa anitz hara
eramaten ditu. Gerora Arapiles 1812 Salamancatik gertu eta frantses
armadaren gibeletik Gasteizko gatazka 1813 eta San Martzialekoa.
Valençayko itunaren bitartez
1814, Napoleonek koroa Fernando VII.ari bueltatzen dio.
Ekonomikoki arras txarra Espainiarako, gastuak direla eta azpi egituren suntsiketengatik. Giza galerak miloi erdi ingurukoak. EH gogorki pairatu ziren gerraren eraginak, etengabe armada ezberdinak leku batetik bertzera (bortxaketak, lapurketak, suntsipenak, aziendak konfiskatu ...) Ondarearen galera (hº-artistikoa).
Antzin Erregimeneko krisia areagotu. Nazioak erregerik gabe funtzionatu. Juntak eta Gorteak: Cadizeko konstituzioa.
Botere hutsuneak Amerikako kolonien emantzipazioa edo independentzia azkartuko du.
Hala ere Fernando VII. Itzultzean Absolutismoa berrezarriko du.
Independentzia gerraren inguruko bi bideo. Historia de Españako dokumentaletakoak
Independentzia gerra inguruko helbide interesgarri batzuk:
Ministeritzako guida bat. BERTAN.
Ministeritzako erakusketa bat. BERTAN.
Cádiz-eko Gorteen inguruko garaiko egunkari bat BERTAN. 103 diputatuen izena ageri delarik.
Cádizeko konstituzioa 1812-03-19
BERTAN ikusgai duzue konstituzio osoa. Ikusiko duzue nahiko luzea da 384 artikuluz osatua 10 tituluetan. Bere garaian goraipatua eta hainbat hizkuntzetara itzulia izana. Beherako duzue aurkibidea
BERTAN ikusgai duzue konstituzio osoa. Ikusiko duzue nahiko luzea da 384 artikuluz osatua 10 tituluetan. Bere garaian goraipatua eta hainbat hizkuntzetara itzulia izana. Beherako duzue aurkibidea
Cádizeko konstituzioaren iruzkin eredu bat BERTAN duzue blog zaharrean
Jovellanosi egindako gonbitea. Iruzkina
Gazetan argitaraturiko originala. 1809-5-12
Jovellanosi
gonbitearen iruzkina
KOKAPENA
-Sailkapena eta izaera egilea e.a: Gutun politikoa. 1809 urtekoa, jeneral frantses batek (Horacio Sebastiani), Josef I izenean Jovellanosi igorria. Iturri zuzena Hasieran izaera pribatua, gerora publikoa egiten du Gazeta de Gobierno-n argitaratuz 1809-05-12, Jovellanos nor den (Ilustratu ospetsua gobernuan parte hartu, Godoyk ilustratuen errepresio garaian kartzelaratua. 1808-04-6 askatua. Junta zentralean parte hartu. Bonaparteren gobernuarekin lankidetzarik ez)
-Testuinguru historikoa (urruna eta hurbila).
Ilustrazioa eta despotismo ilustratua Esp. Jovellanos
Esp. politika famili itunak eta BH kontra (kolonien komertzioaren beldurragatik).
Fra iraultzaren beldurren erreformistak kartzelatu Konbentzio gerra. Basileako bakea 1795
Fontainebleu 1807. Aranjuezeko matxinada. Baionako abdikazioak eta Juntak sortu (erregearen izenean) Independentzia gerra hasi (Maiatzak 2ko altxamenduak) Girona eta Zaragoza setiatuak parada erresistentzia antolatzeko . Gerraren aurreneko fasea. Bailen 1808. Honen ostean Frantsesek erreakzioa prestatzen hasiko dira. Bitartean Baionako estatutua 1808-06
IRUZKINA
Ilustrazioaren ideiak. Inkisizioa. Antzin erregimenaren kontra.
Ingalaterraren laguntza (Cádiz bertze Gibraltar batean bihurtu nahi)
Gerraren hondamendiarekin bukatzea
Proposatzen diotena: errege justua. Konstituzio bat (Baionako estatutua)
Bere irudia goraipatzen dute
Lankidetza. Armen bitartezko gerraz aparte, gerra propagandistikoa. Ospe handiko gizona bandoz handitzean eragin morala
ONDORIOAK
Jovellanosek ez du bando aldaketarik onartzen. Gerra aurrera doa. Frantsesek Espainia osoa konkistaturik dute Cádiz eta Portugaleko mugakide diren eskualde batzuk ezik (BH kontrolatuak). Gerraren bigarren fasean gaude.
Juntak aurrera doaz eta Gorteak deituko dituzte 1810... eginkizun legegilea: Cádizeko konstituzioa 1812, jaurgoak deuseztu, inkisizioa ...
Independentzia gerraren. Ocañako gatazka 1809-11-19, zeinetan frantsesek garaile suertatuko dira eta ondoren gerrilla nagusitu beharko de.Azken fasea (Napoleonek Errusia inbaditzean bertatik tropak eraman) aliantzak erasoka: Arapiles 1812-07, Gasteiz eta San Martzial 1813. Valençayko ituna gerrari amaiera emanik.
Fernando VII itzuli 1814 eta gorteek egindako lege gehienak eten.
Ondorengo dokumentuan Jovellanosek berak emandako erantzuna irakurgai duzue
KOKAPENA
-Sailkapena eta izaera egilea e.a: Gutun politikoa. 1809 urtekoa, jeneral frantses batek (Horacio Sebastiani), Josef I izenean Jovellanosi igorria. Iturri zuzena Hasieran izaera pribatua, gerora publikoa egiten du Gazeta de Gobierno-n argitaratuz 1809-05-12, Jovellanos nor den (Ilustratu ospetsua gobernuan parte hartu, Godoyk ilustratuen errepresio garaian kartzelaratua. 1808-04-6 askatua. Junta zentralean parte hartu. Bonaparteren gobernuarekin lankidetzarik ez)
-Testuinguru historikoa (urruna eta hurbila).
Ilustrazioa eta despotismo ilustratua Esp. Jovellanos
Esp. politika famili itunak eta BH kontra (kolonien komertzioaren beldurragatik).
Fra iraultzaren beldurren erreformistak kartzelatu Konbentzio gerra. Basileako bakea 1795
Fontainebleu 1807. Aranjuezeko matxinada. Baionako abdikazioak eta Juntak sortu (erregearen izenean) Independentzia gerra hasi (Maiatzak 2ko altxamenduak) Girona eta Zaragoza setiatuak parada erresistentzia antolatzeko . Gerraren aurreneko fasea. Bailen 1808. Honen ostean Frantsesek erreakzioa prestatzen hasiko dira. Bitartean Baionako estatutua 1808-06
IRUZKINA
Ilustrazioaren ideiak. Inkisizioa. Antzin erregimenaren kontra.
Ingalaterraren laguntza (Cádiz bertze Gibraltar batean bihurtu nahi)
Gerraren hondamendiarekin bukatzea
Proposatzen diotena: errege justua. Konstituzio bat (Baionako estatutua)
Bere irudia goraipatzen dute
Lankidetza. Armen bitartezko gerraz aparte, gerra propagandistikoa. Ospe handiko gizona bandoz handitzean eragin morala
ONDORIOAK
Jovellanosek ez du bando aldaketarik onartzen. Gerra aurrera doa. Frantsesek Espainia osoa konkistaturik dute Cádiz eta Portugaleko mugakide diren eskualde batzuk ezik (BH kontrolatuak). Gerraren bigarren fasean gaude.
Juntak aurrera doaz eta Gorteak deituko dituzte 1810... eginkizun legegilea: Cádizeko konstituzioa 1812, jaurgoak deuseztu, inkisizioa ...
Independentzia gerraren. Ocañako gatazka 1809-11-19, zeinetan frantsesek garaile suertatuko dira eta ondoren gerrilla nagusitu beharko de.Azken fasea (Napoleonek Errusia inbaditzean bertatik tropak eraman) aliantzak erasoka: Arapiles 1812-07, Gasteiz eta San Martzial 1813. Valençayko ituna gerrari amaiera emanik.
Fernando VII itzuli 1814 eta gorteek egindako lege gehienak eten.
Ondorengo dokumentuan Jovellanosek berak emandako erantzuna irakurgai duzue

erantzuna_jovellanos_gazeta.pdf |

jovellanosen_erantzuna.pdf |
Gorteen osaera eskematikoki
KOKAPENA
-Izaera: soziopolitikoa 2. mailako iturria. barradun diagrama. Kopurua eta diputatuen lanbidea
-Testuinguru Hª: Urruna: Erdi aroko Gorteak, herritarren ordezkaritzako erakundea, estamentuak. Ilustrazioaren ideiak, liberalismoa.
Hurbila: Independentzia gerra. Bigarren fasean Napoleonek garaipenak. Batzar zentralak ospe galdu eta erabaki bertze erakunde batek ardura hartu. Gorteetako deialdia 1809-11. (Cádizen BH babesaz).
Hasieran 1810-01erako, gonbitea ez estamentuka, hirietara eta eskualdeko batzarretara.
Erregentzia bat antolatu zen eta Gorte deialdia abuzturako.
Erregentziak aurrerago diputatuak iristen ez baziren ordezkoak izendatu behar zirela (23-08-1810 gazetan).
Hautespena ez dakigu nola. Eliza barrutietan, Barruti eta probintziaka (gerora 1812ko konstituzioan ikusiko den moduan) (kontutan izan frantsesez esku ziren eskualdeetan ezin libreki antolatu).
Ganbara bakarreko Gorteak.
Gorteak hasi 1810-09-24 103 diputatuekin
IRUZKINA
Kleroa 90, baina ez dira goi klerokoak (ez gonbite berezirik) ordezkoak dira asko beraz hirietako ilustratu joerakoak.
Gehiengoa hirugarren estatukoak, lanbide liberalekoak eta formakuntza handikoak. Abokatuen eta funtzionarioen presentzia, ordea, nabarmentzekoa da (105 kide)
Noble gutti goi kleroarekin gertatutakoaren arrazoi beragatik
Hiru joera ideologiko: kontserbadorea (erreformen aurkakoa), erreformatzailea Jovellanosen aldekoak (erreformen aldekoa, baina tradizioaren barruan) eta liberalak (gerraren, liberalismoaren programa politikoa nahi)
ONDORIOAK
Lan legegilea. Jaurgoak deuseztatu, inkisizioa eta abar.
Gerraren antolaketa. Arapiles eta abar. Valançayko ituna Napoleonek koroa Fernandori itzuli
1812ko konstituzioa. Antzin Erregimena ezabatzeko harturiko neurri liberal izaerakoak, jaurgoak deuseztea, inkisizioa ...
Dena erregearen izenean
1814. Pertsen manifestua 1814 eta gero konstituzioa indar gabetu baita Gorteen eginkizun guztiak.
1820-23 hirurteko liberalean berriz indarrean jarri.
KOKAPENA
-Izaera: soziopolitikoa 2. mailako iturria. barradun diagrama. Kopurua eta diputatuen lanbidea
-Testuinguru Hª: Urruna: Erdi aroko Gorteak, herritarren ordezkaritzako erakundea, estamentuak. Ilustrazioaren ideiak, liberalismoa.
Hurbila: Independentzia gerra. Bigarren fasean Napoleonek garaipenak. Batzar zentralak ospe galdu eta erabaki bertze erakunde batek ardura hartu. Gorteetako deialdia 1809-11. (Cádizen BH babesaz).
Hasieran 1810-01erako, gonbitea ez estamentuka, hirietara eta eskualdeko batzarretara.
Erregentzia bat antolatu zen eta Gorte deialdia abuzturako.
Erregentziak aurrerago diputatuak iristen ez baziren ordezkoak izendatu behar zirela (23-08-1810 gazetan).
Hautespena ez dakigu nola. Eliza barrutietan, Barruti eta probintziaka (gerora 1812ko konstituzioan ikusiko den moduan) (kontutan izan frantsesez esku ziren eskualdeetan ezin libreki antolatu).
Ganbara bakarreko Gorteak.
Gorteak hasi 1810-09-24 103 diputatuekin
IRUZKINA
Kleroa 90, baina ez dira goi klerokoak (ez gonbite berezirik) ordezkoak dira asko beraz hirietako ilustratu joerakoak.
Gehiengoa hirugarren estatukoak, lanbide liberalekoak eta formakuntza handikoak. Abokatuen eta funtzionarioen presentzia, ordea, nabarmentzekoa da (105 kide)
Noble gutti goi kleroarekin gertatutakoaren arrazoi beragatik
Hiru joera ideologiko: kontserbadorea (erreformen aurkakoa), erreformatzailea Jovellanosen aldekoak (erreformen aldekoa, baina tradizioaren barruan) eta liberalak (gerraren, liberalismoaren programa politikoa nahi)
ONDORIOAK
Lan legegilea. Jaurgoak deuseztatu, inkisizioa eta abar.
Gerraren antolaketa. Arapiles eta abar. Valançayko ituna Napoleonek koroa Fernandori itzuli
1812ko konstituzioa. Antzin Erregimena ezabatzeko harturiko neurri liberal izaerakoak, jaurgoak deuseztea, inkisizioa ...
Dena erregearen izenean
1814. Pertsen manifestua 1814 eta gero konstituzioa indar gabetu baita Gorteen eginkizun guztiak.
1820-23 hirurteko liberalean berriz indarrean jarri.
Amerikako kolonien independentziaz

Ministeritzak prestaturiko web bat Kolonien independentziaren 200 urte muga dela eta. BERTAN.
Hona hemen gaiaren inguruan irakasle baten aurkezpen interesgarrai kontzeptu mapen bitartez
Azken egunetan agerturiko ondarearen inguruko informazioa. 1804. urtean hondoraturiko Espainiako armadaren barku baten ingurukoak. BERTAN artikulu bat irakurgai eta BERTAN bertze bat. Espainia eta Ingalaterraren arteko bakearen haustura.
San José galeoia aurkitu dute Karibe itsasoan. Ondorengotza gerran urperatua. 2015-12
|
![]() BERTAN irakurgai duzue 2015-12an topaturiko pezio ospetsu honen inguruko informazioa. Badirudi orain arte aurkituriko aberatsenetarikoa izan daitekeela.
|